به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک»، شعار سال به عنوان یک ابزار مهم در تعیین مسیر توسعه و اولویت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، هر ساله توسط مقام معظم رهبری اعلام می‌شود، برای سال ۱۴۰۴، شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» به‌طور خاص به نیازهای حیاتی کشور در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی اشاره دارد.

شعار سال ۱۴۰۴ نقشه‌راهی حیاتی برای تقویت بنیه اقتصادی و اجتماعی کشور است و با به‌کارگیری این شعار، کشور می‌تواند به اهداف رشد اقتصادی و توسعه پایدار نزدیک‌تر شود و با تدابیر مناسب می‌توان به تبدیل این شعار به واقعیت نزدیک شد و آینده‌ای روشن برای کشور رقم زد.

سرمایه‌گذاری برای تولید، عامل کلیدی در پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشور محسوب می‌شود، با وجود چالش‌های موجود، توجه به راهکارهای مؤثر و ایجاد شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌تواند به تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی کمک کند. این مسیر نیازمند همکاری و هم‌افزایی بین دولت، بخش خصوصی و جامعه است تا با ایجاد فضای حمایتی زمینه‌های لازم برای رشد و توسعه پایدار فراهم شود که با پیگیری این اهداف، می‌توان به ارتقاء کیفیت زندگی مردم و دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار دست یافت.

با توجه به شعار سال ۱۴۰۴ و تأکید رهبر معظم انقلاب بر رشد تولید به عنوان کلید بهبود اقتصاد و معیشت مردم به گفتگوی تفصیلی با رضا سپهوند استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه لرستان پرداختیم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.

سفیرافلاک: رشد اقتصادی به چه معناست؟

سپهوند: رشد تولید یک شاخص اساسی از سلامت اقتصاد و افزایش رفاه عمومی بوده و سیاست‌گذاران و حکمرانان کشورهای مختلف سعی می‌کنند منابع کمیاب و ارزشمند کشور خود را به سمت تولید کالاهای مزیت‌دار هدایت کرده و از این طریق برای کشورشان مزیت و رفاه عمومی را فراهم کنند و رشد اقتصادی و رشد در تولید محقق نمی‌شود مگر از طریق رشد سرمایه‌گذاری در تولید و رشد بهره‌وری. متأسفانه در اقتصاد ایران به دلیل سیاست‌های اشتباه اقتصاد کلان به صورت روزمره از جذابیت فعالیت تولیدی کاسته شده و مردم برای در امان ماندن از موج‌های تورمی به سمت فعالیت‌های سوداگرانه همچون نگهداری ارز و طلا حرکت کردند تا بتوانند از این طریق قدرت خرید خود را حفظ کنند.

سفیرافلاک: با توجه به اهمیت روزافزون و فوق‌العاده رشد سرمایه‌گذاری در تولید به سمت تولید چه کالاهایی حرکت کنیم؟

سپهوند: در دنیا ۱۲۰ رشته کسب و کار وجود دارد که متأسفانه در ایران در ۱۰۰ رشته سرمایه‌گذاری سنگین به عمل آمده است درحالی که ما در بسیاری از آن‌ها مزیت نداشته‌ایم، اگر منابع گران‌قدر کشور را که در راستای تولید کالاهای بدون مزیت استفاده شده‌اند به سمت کالاهای مزیت‌دار حرکت می‌دادیم هم می‌توانستیم رشد اقتصادی در کشور داشته باشیم و هم می‌توانستیم برای کشور رفاه و اشتغال بیافرینیم.

به‌طور کلی کشورها در مسیر توسعه خود دو استراتژی توسعه صادرات و جایگزینی واردات را پیگیری می‌کنند، متأسفانه در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از اعمال تحریم‌های زیان‌بار بر کشور سیاست‌گذاران اقتصادی هرچه بیشتر در دام جایگزینی سیاست واردات و اهمیت دادن فوق‌العاده و بیش از حد به بخش کشاورزی روی آوردند در حالی که بخش کشاورزی سهمی کمتر از ۵ درصد اقتصاد کشورهای پیشرفته را به خود اختصاص می‌دهد.

موتور محرکه در کشور‌های دنیا بخش صنعت و خدمات است و اگر در بخش صنعت و خدمات اشتغال‌آفرینی ایجاد و سرمایه‌گذاری‌ها به آن سمت هدایت شود می‌توان به توسعه پایدار دست پیدا کرد، اهمیت بیش از اندازه به رشد بخش کشاورزی موجب فرسایش بی‌رویه خاک، فرونشست زمین و بحران آب شده است که حتی اکنون مقامات بر این باورند که آب کشور هم باید جیره‌بندی شود و این نشان‌دهنده سیاست‌گذاری اشتباه در اهمیت دادن زیاد به بخش کشاورزی است بنابراین ما باید به سمت تولید کالاهای مزیت‌دار صادراتی حرکت و منابع قیمتی و ارزشمند کشور را به این سمت هدایت کنیم.

سفیرافلاک: چگونه و به چه روشی تولید کنیم؟

سپهوند: امروزه ظهور فناوری‌های پیشرفته در حوزه‌های صنعت، خدمات و کشاورزی موجب شده است که مزیت رقابتی ایجاد شود، ما باید به سمت آن دسته از کالاهایی حرکت و منابع کمیاب کشور را به آن سمت هدایت کنیم که از فناوری‌های لازم برای تولید آن‌ها برخوردار هستیم، اگر بتوانیم در این زمینه از مزیت، کیفیت و قیمت برخوردار باشیم کالاهای ما در سراسر دنیا مشتری دارد و تحریم‌ها نمی‌تواند ما را محدود سازد.

اما اگر کسب و کارهای ما گران اداره شوند و کالاهایی را تولید کنیم که نسبت به مشابه خارجی گران‌تر است هم دچار قاچاق می‌شویم و هم اینکه نمی‌توانیم در برابر کشورهایی که کالاهای مشابه را تولید می‌کنند رقابت کنیم و به‌راحتی بازار را نسبت به آن‌ها از دست خواهیم داد، اگر در سیاست‌های اقتصادی بازبینی انجام دهیم متوجه می‌شویم که متأسفانه به سمت تولید کالاهایی همچون هواپیما، گوشی و خودرو رفته‌ایم که در آن‌ها مزیت نداشته‌ایم.

ما در خودرو به هیچ‌وجه مزیت نداشته‌ایم و سرمایه‌گذاری هنگفتی در صنعت خودرو انجام داده‌ایم و به دلیل اینکه نتوانسته‌ایم بازاری جز بازار انحصاری داخل کشور برای خودرو پیدا کنیم صنعت خودروی ما بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی انباشته دارد.

حتی در صنعتی مانند فولاد که می‌توانستیم مزیت داشته باشیم با انتقال این صنایع بزرگ به داخل کویر درصورتی که باید در ساحل دریا ایجاد می‌شدند و از آب دریا برای خنک‌سازی استفاده می‌کردند و منابع زیرزمینی آب کشور را هدر نمی‌دادند ما مزیت‌مان را حتی در تولید فولاد از دست دادیم، ما برای حمل و نقل مواد خام و سنگ معدن از بنادر به کارخانه‌های فولاد و یا صادرات محصولات ساخته شده فولاد باید هزینه‌های گزافی بدهیم و این مزیت ما را خنثی می‌کند. بنابراین بازبینی در سیاست‌های اقتصادی به‌ویژه در حوزه اقتصاد کلان، توجه بیش از حد به صنعت و خدمات، کاستن از اهمیت بخش کشاورزی، منتقل کردن صنایع آب محور کشور همچون صنعت فولاد به حوزه دریا و تأکید زیاد بر اقتصاد دریا محور می‌تواند یک جرقه‌ای برای رشد تولید و سرمایه‌گذاری در کشور به وجود آورد. 

سفیرافلاک: سرمایه‌گذاری در تولید چگونه محقق می‌شود؟

سپهوند: باید تولید را آن‌قدر جذاب کنیم که مردم به سمت فعالیت‌های سوداگرانه و دارایی‌هایی مثل طلا و ارز حرکت نکنند و این محقق نمی‌شود مگر اینکه بانک مرکزی با استفاده از سیاست‌های پولی خود و با استفاده کارآمد از نرخ بهره بتواند جریان خروج منابع از بانک‌ها را معکوس کرده و تأمین مالی پروژه‌های سود‌دار را برعهده بگیرد و تورم را به هر قیمتی که شده کنترل کند چون فعال اقتصادی اگر نتواند اقتصاد را پیش‌بینی کند و اگر نرخ تورم آن‌قدر زیاد باشد که پیش‌بینی‌پذیری را از او سلب کند به هیچ‌وجه وارد فعالیت‌های تولیدی نخواهد شد.

باید تعریف و سازماندهی مجددی از فعالیت‌های صادرات محور داشته باشیم و برچیزی تأکید و تمرکز کنیم که در آن مزیت داریم، ما باید از اختصاص منابع و اهمیت به آن دسته از فعالیت‌هایی که در آن مزیت نداریم مجدانه بپردازیم و منابع و تسهیلات بانکی و مالیاتی خود را به کالاهایی که در آن مزیت منطقه‌ای داریم به‌ویژه در حوزه نفت و گاز، گردشگری، خدمات، تجارت و... هدایت کنیم به‌ویژه در حوزه تجارت و حمل و نقل چون کشور ما در شاهراه بین‌المللی دنیا واقع شده و می‌تواند در کل منطقه کریدور باشد و شرق و غرب عالم را به‌هم وصل کند.

باید مجدانه سیاست مولد‌سازی دارایی‌های دولت را در پیش بگیریم، دولت جمهوری اسلامی یک دولت ثروتمند است که ۷ هزار میلیارد تومان دارایی دارد که بیش از ۷۰ درصد آن بلااستفاده باقی‌مانده است اکنون در بخش مسکن مشکل داریم و مشکل اصلی ما تأمین زمین در داخل بافت شهری برای احداث مسکن است اما سیاست‌های سخت‌گیرانه دولت در رها کردن دارایی‌هایی که از آن استفاده نمی‌کند موجب شده ما با کمبود زمین در بافت شهری مواجه شویم و اختصاص زمین در پروژه‌های دولتی را به حاشیه شهر‌ها ببریم که معمولاً ارزش کافی ندارند، بنابراین مولد‌سازی دارایی‌های دولت چه از محل مشارکت و چه از محل فروش آن‌ها می‌تواند محل بسیار بزرگی برای تأمین مالی پروژه‌ها باشد و اگر بتوانیم ۲۰ تا ۳۰ درصد دارایی‌های دولت را مولد‌سازی کنیم، مشارکت دهیم و یا آن‌ها را بفروشیم می‌توانیم حتی بودجه یک سال کشور را تأمین کنیم.

در کشور‌های بزرگ دنیا و آن‌هایی که در اقتصاد جهانی رتبه دارند سهم دولت از دارایی‌ها بسیار اندک است و سهم ۵ تا ۱۰ درصدی دارند در حالی که دولت ایران سهم بسیار بزرگی در اقتصاد کشور دارد و باید این را به بخش خصوصی واگذار کند و نظارت و سیاست‌گذاری داشته باشد.

در هر اقتصادی لوکوموتیو نیاز است و لوکوموتیو اقتصاد کشور می‌تواند مدیران بزرگ و سرمایه‌داران بزرگی باشند که به دلیل فضای نامناسب کسب و کار و دارایی‌های خود را به کشور‌های دیگر انتقال داده‌اند اگر بتوان زمینه مشارکت و فعالیت آن‌ها را فراهم کرد می‌توانیم یک لوکوموتیو جدیدی را در اقتصاد کشور راه بیندازیم که خیل عظیمی از صنایع به دنبال آن به حرکت درآیند و رشد تولید و سرمایه‌گذاری را محقق کند و برای کشور رفاه و اشتغال بیافرینند.

 انتهای خبر/