خسارات سیل سال ۹۸ به کشاورزان و باغداران منطقه بعد از گذشت ۶ سال هنوز جبران نشده است و تبعات خشکسالی مانند سال ۱۴۰۲ گریبان کشاورزان را گرفته و معیشت بیش از ۵ هزار نفر را در تنگنا قرار داده است.

وجود ۶۰۰ هکتار باغ انجیر در چولهول معمولان

۶۰۰ هکتار باغ انجیر تحت‌پوشش رودخانه چولهول قرار دارند که هنوز برداشت انجیر در این منطقه آغاز نشده، خشکسالی باغات را تحت‌تاثیر قرار داده است و چون آب این رودخانه هفته گذشته در بالادست روستای پل‌یاور از جریان ایستاد و به این روستا و آبشار افرینه نرسید، برخی باغات منطقه به‌ دلیل خشک شدن قسمتی از رودخانه، حدود ۱۰ روز با تاخیر آبیاری شدند. 

مشاهدات میدانی خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک» از منطقه چولهول، حاکی از این است که با توجه به کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی، دبی رودخانه به شدت کاهش پیدا کرده است، ولی در بالادست آب به اندازه سیراب کردن کل باغات منطقه در رودخانه جریان دارد و برخی باغداران و کشاورزان مناطق بالادست با ایجاد سدبندهایی آب را برای باغات خود ذخیره و نگهداری می‌کنند.

از سویی عدم نظارت‌ها سبب شده تا کشاورزان بالادست حق‌آبه پائین‌دست را رعایت نکنند و علی‌رغم مصوبات کاغذی جلسات شورای حفاظت از منابع آب استان لرستان، در بالادست کشت برنج و در پائین دست باغات ۴۰ ساله کشاورزان که دسترنج یک عمر تلاش آنهاست در حال از بین رفتن است.

کشت محصولات آب‌دوست در بالادست چولهول

علی‌رغم ممنوعیت کشت محصولات آب‌دوست، محصولاتی از قبیل برنج، شبدر، یونجه و چغندر قند در بالادست رودخانه چولهول در بی‌توجهی و عدم نظارت مسئولان مربوطه به صورت گسترده انجام شده است؛ به‌طوری‌که در منطقه نیله چولهول، احمدآباد، آسمان‌دول، قلعه عزیزالله و سرتخت ده‌ها هکتار محصول آب‌دوست شبدر و یونجه کشت شده است و بیش از ۴۰ هکتار از زمین‌های منطقه چمشک و در کنار دست جهاد کشاورزی این منطقه، زیر کشت برنج و بعضاً چغندر قند رفته است و این منطقه به لحاظ کشت برنج بی‌شباهت به شمال کشور نیست.

در سایه بی‌تدبیری‌ها و عدم نظارت جهاد کشاورزی‌ و شرکت آب منطقه‌ای، یک فرد غیربومی با اجاره زمین‌های منطقه چمشک اقدام به کشت چغندر قند کرده است و پمپاژ آن به صورت ۲۴ ساعته روشن و در دقیقه بیش از ۵۰ لیتر آب از سرچشمه رودخانه چولهول برداشت می‌کند که در صورت عدم برخورد قضایی با این افراد، سال‌های آینده این منطقه به بهشت کشاورزان غیربومی تبدیل می‌شود.

 احداث سد چولهول مطالبه‌ چندین ساله کشاورزان 

مسئولان شهرستان معمولان سعی دارند که با اقداماتی، آب موجود را مدیریت کرده تا باغات مردم حفظ شوند ولی این راهکارهای کوتاه‌مدت و به صورت مُسکن عمل کرده و در بلندمدت احداث سد در منطقه چولهول برای مدیریت آب این رودخانه ضرورت دارد.

احداث سد چولهول یکی از مطالبات چندین ساله مردم این مناطق است که از سال ۱۳۹۲ مطالعات آن آغاز و مطالعات فاز اول به اتمام رسیده و طبق گفته مسئولان منتظر تامین اعتبار است، علاوه بر تامین آب شرب و کشاورزی منطقه چولهول و پائین دست، کنترل سیلاب، توسعه صنعتی و گردشگری منطقه از مزایای مهم احداث سد چولهول است.

باغات انجیر معمولان نیازمند تدابیر فوری و موثر مسئولان 

حجت‌الاسلام ابوالحسن آروانی امام جمعه معمولان با بیان اینکه باغات انجیر که سرمایه چندین ساله مردم بوده نیازمند تدابیر فوری و مؤثر مسئولان استانی و شهرستانی است، اظهار داشت: انجام ندادن اقدامات عاجل برای رفع مشکل آب آشامیدنی و باغات باعث مهاجرت از این روستاها می‌شود.

وی افزود: باید قبل از تبدیل شدن به بحران، تدابیر مناسب اتخاذ شود؛ جلوگیری از کشت برنج و دیگر موارد آب‌دوست در بالادست، استفاده حمایتی از سدهای بالادستی مانند ایوشان، توسعه آبیاری قطره‌ای و نظارت بر توزیع عادلانه آب می‌تواند در حل مشکلات مؤثر باشد.

امام جمعه معمولان عنوان کرد: کاهش نزولات آسمانی و بحران تنش آبی باغات انجیر را در خطر نابودی قرار داده است؛ باغات انجیر سياه این شهرستان‌ به‌ عنوان‌ قطب انجیر سياه کشور که ثمره سال‌ها تلاش و سرمایه‌گذاری مردم است، نیازمند تدبير و نظارت عاجل و مؤثر مسئولان است.

وی بیان کرد: جلوگیری از کشت گیاهان آب‌دوست در بالادست و توزیع عادلانه آب و همچنین تدبير برای توسعه و فرهنگ‌سازی آبیاری‌های نوین با همکاری و مشارکت کشاورزان و باغداران ضروری است.

کاهش شدید دبی رودخانه چولهول

اکبر مهری رئیس امور آب پلدختر در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک»، اظهار داشت: مجموع بارندگی سال آبی جاری شهرستان معمولان ۲۶۷ میلی‌متر بوده که نسبت به سال آبی گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش و نسبت به میانگین بلندمدت (۶۸ ساله) حدود ۴۵ درصد کاهش داشته است.

وی افزود: دبی لحظه‌ای تیرماه سال‌جاری رودخانه‌های دائمی نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش و نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد کاهش داشته است.

رئیس امور آب پلدختر عنوان کرد: با توجه به بررسی منابع و مصارف آب، شهرستان‌های پلدختر و معمولان دچار تنش آبی هستند و در وضعیت شدید بحران آب قرار دارند؛ به‌طوری‌که طی ۵۰ سال اخیر خشک‌ترین سال آبی اتفاق افتاده است.

مهری گفت: احداث سد چولهول با هدف ذخیره سیلاب‌های بهاره و زمستانه برای تامین آب شرب، کشاورزی و رهاسازی آب سد برای جبران کمبود آب رودخانه کشکان و جلوگیری از کشت بی‌رویه محصولات آب‌دوست به‌ویژه برنج در منطقه بالادست شهرستان‌های پلدختر و معمولان و ضرورت رهاسازی حقابه کشاورزی شهرستان‌های پلدختر و معمولان به میزان ۸۵ میلیون مترمکعب برای تامین آب باغات چندین ساله انجیر و رهاسازی حقابه زیست محیطی رودخانه برای برقراری دبی پایه رودخانه و جلوگیری از تلف‌شدن آبزیان ضروری است.

ضرورت رعایت الگوی مصرف آب 

محمد فرخ‌نژاد بخشدار افرینه نیز در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک»، با اشاره به ضرورت رعایت الگوی کشت و الگوی مصرف و صرفه‌جویی اظهار داشت: برق پمپاژهای کشاورزی مناطق بالادست قطع و سد بندهایی که توسط برخی باغداران در بستر رودخانه انجام شده بود، تخریب شد.

وی با بیان اینکه طبق مصوبات شورای حفاظت از منابع آب، با متخلفان برخورد می‌شود، افزود: کشت دوم و یا کشت تابستانه و پائیزه در منطقه چولهول و بالادست این رودخانه ممنوع است. باید این موضوع مورد توجه کشاورزانی که در حال تسطیح زمین‌های کشاورزی برای کشت دوم هستند، قرار گیرد.

بخشدار افرینه عنوان کرد: با مدیریت آبی که صورت گرفته است، وضعیت رودخانه چولهول جاری و حقابه زیست‌محیطی پائین‌دست رعایت شده و اضافه آب هم به رودخانه کشکان سرریز می‌شود.

وی گفت: به صورت ۲۴ ساعته پیگیر این موضوع هستیم. حفظ باغات منطقه چولهول در اولویت است و تلاش می‌کنیم و پیگیر هستیم که این تنش آبی را پشت سر بگذاریم.

زمان‌بندی آبیاری باغات چولهول 

بابک امرایی فرماندار معمولان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک»، با اشاره به وقوع تنش آبی در این شهرستان و منطقه چولهول، اظهار داشت: برای مدیریت منابع آبی رودخانه چولهول، باغات این منطقه را به دو قسمت بالادست و پائین‌دست تقسیم کردیم و آب کشاورزی سه روز برای بالادست و سه روز هم برای پائین‌دست اختصاص پیدا می‌کند تا آبیاری باغات منطقه انجام گیرد.

وی افزود: طی سه روزی که باغات پائین‌دست در حال آبیاری است برق پمپاژهای کشاورزی بالادست قطع و کتوت پمپاژها توسط جهاد کشاورزی، امور آب و شرکت توزیع برق برداشته و به اداره برق منتقل و بعد از سه روز تحویل باغداران می‌شود.

فرماندار معمولان با بیان اینکه با این روش و روند از روز گذشته آب در رودخانه چولهول جاری و به آبشار افرینه رسیده است، عنوان کرد: اهرمی برای کنترل پمپاژهای دیزلی منطقه چولهول وجود ندارد که سهمیه گازوئیل این پمپاژها کم و باتری‌های آنها برداشته می‌شود.

وی با اشاره به اینکه حفظ باغات اولویت اول همه ما مسئولان است، بیان کرد: در حال تلاش برای حل مشکلات باغات هستیم و تلاش می‌کنیم که خسارتی متوجه باغداران منطقه نشود.

امرایی گفت: امور آب موظف است که بعد از برداشت محصولات، تمام پمپاژهای کشاورزی به برقی تبدیل شوند، در غیر این صورت پروانه آب آن باطل و حق کشت در سال آینده را ندارد.

طبق مشاهدات میدانی از وضعیت رودخانه چولهول، در صورت مدیریت درست منابع آبی و برخورد با متخلفانی که اقدام به کشت محصولات آب‌دوست نموده امسال هم باغات منطقه و دسترنج چندین ساله مردم منطقه از خطر خشک شدن نجات پیدا می‌کند؛ اما در صورت عدم مدیریت و ادامه وضعیت فعلی شاهد خشک‌شدن باغات پائین‌دست رودخانه و مشکلات اقتصادی و اجتماعی در این منطقه خواهیم بود.

انتهای خبر/